JAK DZIAŁA PAMIĘĆ? ROLA POWTÓREK
Ważną zasadą, która pozwala skuteczniej zapamiętywać to, czego się uczymy jest stosowanie powtórek.
Znów zerknijcie na krzywą zapominania, ale z naniesioną linią wskazującą ilość zapamiętanych informacji przy zastosowaniu powtórek.
Powtórki są kluczowe, by zmniejszyć tempo zapominania.
Tyle że nie robimy tych powtórek tak jak trzeba, bo…
Pierwsza powtórka powinna odbyć się po 10 minutach, druga po godzinie, trzecia po dniu, czwarta po tygodniu, piąta po miesiącu - to jedna z metod. Pewno pomyślicie sobie: “Nierealne” Zasada jednak za każdym razem jest stała: najpierw powtórki powinny odbywać się częściej, potem coraz rzadziej, z zastosowaniem przerw. Ostatnia powinna nastąpić po około miesiącu. Wówczas mamy większą pewność, że informacja przejdzie do magazynu pamięci długotrwałej (najpierw więc stosujemy powtórki częściej, potem rzadziej).
Z robieniem powtórek wiąże się jednak sporo mitów. Iluzji kompetencji. Z iluzjami kompetencji mamy do czynienia wtedy, gdy wydaje nam się, że się uczymy, natomiast to uczenie tak naprawdę nie następuje.
Dzieci nie wiedzą bardzo często jak się uczyć, co działa, co nie. Stąd… przyjrzyjmy się tym mitom:
1. Powtórki nie działają jeśli tylko czytamy, bo czytanie to nie powtarzanie i nie jest skuteczne. Jeśli czytam, to mam wrażenie, że coś znam, coś rozumiem, ale tego sobie nie przypomnę, nie odtworzę, wtedy, gdy będzie mi to potrzebne, nie wykorzystam, co najwyżej rozpoznam (powiem: “tak, to było”). Czytanie nie jest tak angażujące, jak samo powtarzanie. Jeśli skutecznie chcę zrobić powtórkę, powinienem np. zamknąć książkę, powtórzyć sobie w myślach coś, co chcę zapamiętać, choć i tak będzie to powtarzanie mechaniczne. Najbardziej zapamiętamy informacje, jeśli je zrozumiemy, przetworzymy, połączymy nową wiedzę z tą, którą już posiadamy, jeśli opracujemy, nadamy jej znaczenie, zastosujemy w życiu.
Im więcej też zmysłów bierze udział w procesie uczenia się, tym bardziej nasz mózg zostaje pobudzony, zmuszony do współpracy między jego strukturami, a to prowadzi do lepszego zapamiętywania.
2. Podkreślanie, zaznaczanie nie powoduje, że mózg się uczy. Podkreślanie, zaznaczanie służy organizowaniu informacji, które mamy przed sobą i chcemy wykorzystać, szybszemu ich odszukaniu, zaznaczeniu tego, co ważne, na czym zależy nam, by trafiło do pamięci długotrwałej. Samo podkreślenie nie jest sposobem na przeniesienie informacji do pamięci długotrwałej.
3. Powtarzanie tego samego typu zadań uczy rozwiązywania tego samego typu zadań. Tylko tyle. W dodatku nasz mózg uczy się najbardziej “poza lękiem a nudą” - w takich aktywnościach, które go nie przerażają (nie są za trudne) i nie są za łatwe - monotonne, nudne. Mózg nie uczy się, gdy jest nudno. Mózg uwielbia niespodzianki, kocha zaangażowanie. Uwielbia pracę. Jest bardzo złożonym organem, ale kieruje się prostą zasadą: powtarzaj to, co jest dla ciebie przyjemne, unikaj tego, co nieprzyjemne. Tam, gdzie jest monotonia, nuda, mózg się nie uczy.
Na koniec niezmiernie istotna informacja:
“Nasze mózgi nie zostały przystosowane do zapisywania informacji pochodzących z zewnątrz, ale do ich przetwarzania, wyciągania z nich ogólnych reguł i rozwiązywania z ich pomocą problemów”
G. Huther
A. Czyżycka