UCZENIE SIĘ A KONCENTRACJA UWAGI
By cokolwiek trafić mogło do naszej pamięci, do pamięci naszych dzieci, trzeba skoncentrować uwagę. Szafujemy słowami: “Uważaj”, “Skup się” “Skoncentruj się” - jakby to było bardzo proste. A proste nie jest.
Koncentracja uwagi wiąże się z niesamowitym, naprawdę niesamowitym wysiłkiem i pracą (taką, której fizycznie nie widzimy, więc wydaje się nam, że ona nie istnieje). Jeśli znacie kogoś, kto pracuje jako kierowca, bądź sami jeździcie w dalsze trasy, to zapewne wiecie, jak potężnym wysiłkiem jest utrzymanie uwagi na drodze.
A uczniowie w szkole? Nie są w stanie długo utrzymać uwagi na samym słuchaniu nauczyciela. Nawet jak pracują w inny sposób, bardziej aktywny, to i tak potrzebują odpoczynku, wyłączają uwagę, przekierowują ją w stronę czegoś np. lżejszego. Bo mózg nasz potrzebuje odpoczynku - jak nasze mięśnie.
A jak działa uwaga?. Porównać ją można do punktowego światła w ciemnej, teatralnej sali.
Widzimy tylko to, na co skierujemy strumień światła. Zapamiętać więc możemy tylko to, na co skierujemy swoją uwagę, ale i tak nie zawsze. Bo uwagę mogę skierować na coś, co właśnie sobie pomyślałem, zobaczyłem za oknem, przypomniałem, na coś co dzieje się w domu, co wydarzyło się na szkolnym korytarzu, na to, co w tym momencie czuję czy co odczuwam etc. Jeśli będę głodny trudno mi będzie skoncentrować uwagę, jeśli będzie mi się chciało pić, jeśli będę chciał wyjść do toalety, jeśli będzie mi gorąco, zimno - nie skoncentruję uwagi na np. wiedzy, jeśli włączać się będą powiadomienia w telefonie - też nie skoncentruję uwagi. Pewno macie takie doświadczenia, że rozmawialiście z kimś, a on był nieobecny myślami - jego uwaga skierowana była w inną stronę.
Przy tym wszystkim są rzeczy, które przyciągać będą naszą uwagę - bo jest ona zasobem ograniczonym i sterowalnym. To może być plusem i minusem. Uwagę przyciąga odmienność - jakże więc cenna jest zmiana aktywności w procesie uczenia się. Jeśli spojrzycie na plakat poniżej, będziecie mieli niezbity dowód.
Co przyciągnęło uwagę? Coś, co jest różne, inne. Stąd na przykład kolory w jednobarwnym zeszycie będą miały sporą moc (bo przyciągną uwagę), podobnie jak drukowane litery etc. Ale… Jeśli będzie ich za dużo, zwrócimy uwagę na coś jednokolorowego, zwyczajnego, spokojnego, nawet nudnego.
Uwagę przyciągnie również obraz - jest dużo mocniejszy niż słowo. Pewno zdarzyło się Wam pamiętać obrazek, rysunek, zdjęcie a nie pamiętać samych informacji. To siła obrazu, który też przyciąga naszą uwagę.
Łatwiej zapamiętamy również coś, co nas interesuje - jeśli pamiętamy jakieś spotkania towarzyskie i rozmowy wielu osób, to pamiętamy też, jak nasza uwaga biegnie zawsze w stronę ludzi o podobnych zainteresowaniach czy w kierunku tematów, które nas dotyczą, są o nas. A jak to przełożyć na uczenie się? Jeśli uczeń będzie zainteresowany tematem, ciekawostką, formą zajęć, sposobem pracy, jeśli temat będzie dotyczył tego, co przeżywa, nad czym się zastanawia, co jego dotyczy bądź dotyczy jego bliskich, to uwagę skupi bardzo szybko.
Uwaga jest zasobem. Zasobem sterowalnym i ograniczonym. Nie możemy zwrócić uwagi na wszystko, nie możemy więc zapamiętać wszystkiego.
A. Czyżycka